Niemand denkt graag na over zijn eigen dementie. Niet op tijd tenminste, niet voor het zover is, en je brein je onherroepelijk in de steek laat. De deze week overleden Bernlef was een uitzondering. Hersenschimmen gaat natuurlijk niet over de geestelijke aftakeling van de schrijver zelf, maar ik kan mij niet voorstellen dat Bernlef niet…
Lees meer
Een brand met vijftien doden in een Amsterdams grachtenhotel is een ramp. Een overstroming met vijftienhonderd slachtoffers in China is een statistiek. Het verschil tussen die twee is door Joseph Stalin (“One death is a tragedy, one million a statistic”) geduid. Zoals Benjamin Disraeli zei dat er leugens, verdomde leugens en statistieken zijn. En neurologen…
Lees meer
Als ik naar Jerney Kaagman kijk, zie ik mijn eigen toekomst. Nooit gedacht dat ik dat nog eens zou opschrijven. Maar het is wat het is. Ik zie een vrouw van 65 met een strak, enigszins uitdrukkingsloos gelaat die wat traag reageert op vragen, zichtbaar moeite moet doen om uit haar woorden te komen, en…
Lees meer
Steeds meer lijkt mijn leven op de roman die ik schrijf, en van toeval is geen sprake. In dat boek trek ik mij terug sinds ik ziek ben, sinds anderhalf jaar dus, meer gefascineerd door hoe zoiets werkt, een roman, dan door het eventuele product – een beetje zoals je naar het binnenwerk van een…
Lees meer
In de kleine hal van het klooster in St. Erme staan laarzen. Gevoerde laarzen, regenlaarzen, lieslaarzen. Ze zijn daar vanzelf komen aanlopen, nadat Jan Ritsema op een dag zijn eigen paar laarzen in de hal had neergezet. Zoals er ook schoenen staan, en er boeken op het kloosterkastje liggen. Niemand heeft er om gevraagd, niemand…
Lees meer
Zoals ik mij soms verschrijf, struikel ik ook in een deuropening over de linkervoet van een stagiaire die uit de hal komt. Mooi meisje, blond en vermoedelijk blauwogig, maar daar kwam het niet van. Ze hield de deur voor me open, stond wat opzij, en niettemin ging ik op haar tenen staan. “Sorry”, zei ze.…
Lees meer
“We have nothing to fear but fear itself.” Dat zei Franklin D. Roosevelt op 4 maart 1933. De Amerikaanse president bedoelde dat “angst voor de angst zelf” een redeloze angst is, weinig nuttig en een slechte raadgever in tijden van economische depressie. Angst voor angst werkt verlammend. Het verhevigt de depressie omdat bedrijven investeringen uitstellen…
Lees meer
Ik verhaspel woorden. Al in de eerste notitie die ik maakte over de ziekte van parkinson, schreef ik dat ik was gaan ‘sturikelen’ over mijn woorden; wat je noemt een verhelderende verschrijving. Ik schrijf nu soms ’ter been beent’ als ik ’ter been bent’ bedoel, of lees ‘vlees’ waar ‘lees’ stond. Freud zou er wel…
Lees meer
Auto-ongeluk. Stond gisterochtend om even voor half negen op de A7, boven de afslag Leek, naast mijn auto, formeel een wrak, die auto dan. Heelhuids, beetje bibberig, maar rustiger dan ik vooraf zou hebben voorspeld. Was met 100 kilometer per uur de controle over mijn stuur kwijtgeraakt in wat aquaplaning wordt genoemd, met mijn linker…
Lees meer
Blijf ik helder denken? Een andere vraag had ik niet. Dat was niet heel helder gedacht. Want wat heb je aan een heldere geest als je niet anders dan stamelend kunt spreken, of zo spastisch beweegt dat iedereen je voor malend houdt? Je bent, bedoel ik maar, zo gek als je lijkt.